इतिहासातील सर्वात प्रेरणादाई व्यक्तीमत्व म्हणजे शककर्ते छ.शिवाजी महाराज,महाराजांनी अनेक यशस्वी मोहिम केल्या त्यापैकी एक म्हणजे पन्हाळागडावरून सिद्दी-जौहरच्या वेढ्यातून सुखरूप बाहेर पडून छ.शिवाजी महाराज विशाळगडाकडे गेले.13 जुलै 1660 चा दिवस या दिवशी बाजीप्रभू देशपांडे, फुलाजी प्रभू देशपांडे,रायाजी बांदल व अनेक ज्ञात - अज्ञात बांदल सेना यांनी पराक्रम दाखवला या वीरांची आठवण म्हणून गजापूर गावामध्ये पावनखिंड येथे स्मारक आहे.आज पावनखिंड पाहायला अनेक पर्यटक येत असतात निसर्गाबरोबरच या स्मारकाला पन अभिवादन करावे.